Leef het landschap

Verweven met Fries landschap

Er is geen toepasselijker plek in Nederland te verzinnen voor de tentoonstelling Living the landscape. Belvédère in Heerenveen, van oudsher een houten uitkijktoren met een mooi uitzicht, is gelegen in het 17e eeuwse Museumpark Landgoed Oranjewoud in Heerenveen. Gebouwd in de barok, waarin interieur en exterieur met elkaar werden verweven, zien we dat nu in het museum terug. De moderne en hedendaagse kunstwerken in het museum worden verweven met het Friese landschap daarbuiten. Het museum-met-het-mooie-uitzicht is sinds de opening in 2004 innig verbonden met het landschap en de kunst.

Niet eerder te zien in Nederland

Als eerste museum in Nederland besteedt Belvédère nu aandacht aan de kunstenaarskolonie in St. Ives in Cornwall. In totaal worden ca. 60 schilderijen en sculpturen getoond in Living the landscape, waarvan er veel nog niet eerder te zien waren in Nederland. Veelal Engelse particuliere verzamelaars hebben ruimhartig hun werken laten transporteren naar Heerenveen.

Verbonden met de omgeving

De kunstenaarskolonie St. Ives vormt een bijzonder hoofdstuk uit de geschiedenis van de moderne kunst in Groot-Brittannië. In de periode tussen 1937 en 1975 streken vele beeldende kunstenaars in dit pittoreske plaatsje aan de kust van Cornwall neer. Zij lieten zich niet leiden door de laatste artistieke of maatschappelijke ontwikkelingen van hun tijd, zoals te doen gebruikelijk was. Juist het eeuwenoude landschap, de zee en de verbondenheid tussen de plaatselijke bevolking en haar omgeving vormde de rode lijn in hun werken.

Toevlucht voor oorlogsdreiging

St. Ives, dat vanwege het subtropisch klimaat in het kille Engeland al een bezienswaardigheid op zich is, vormde in 1937 een uitstekende plek voor het wereldberoemde echtpaar Barbara Hepworth en Ben Nicholson om hun toevlucht te zoeken voor de Duitse oorlogsdreiging. Vele van hun kunstenaarsvrienden volgden het stel voor kortere of langere tijd. Ver weg van de grote kunstcentra, als Parijs en New York en ver weg van de actuele ontwikkelingen. Zo vond ieder van hen een persoonlijke stijl op de maat van licht, land en ruimte: leef het landschap, Living the landscape.

Kunstenaarskolonie

De tentoonstelling, samengesteld door gastconservator Feico Hoekstra, is een mooie afspiegeling van de kunstenaarskolonie. Zo’n 20 kunstenaars, waarvan ca. vijf vrouwen, zijn vertegenwoordigd in Heerenveen. Zo is een veelheid aan opvattingen en stijlen in schilder- en beeldhouwkunst te zien, die het Britse modernisme op de internationale kaart zette.

Barbara Hepworth

Maar de meest opvallende kunstenaar in Living the landscape is toch Barbara Hepworth. Als vernieuwer in de beeldhouwkunst springt zij er met recht uit. Ten eerste was zij behalve vrouw en kunstenaar ook moeder van vier kinderen (ze kreeg een drieling!). Internationaal werd zij als rolmodel gezien, zeker in de jaren ’40-50. Want ja, ga er maar aanstaan: geen concessies willen doen ten aanzien van het uitoefenen van je vak als beeldhouwer èn daarnaast de zorg voor een huishouden met vier kleine kinderen met een immer afwezig echtgenoot en vader.

Holle ruimte

Ten tweede brak Barbara met de heersende artistieke tradities en vond zij nieuwe uitdrukkingsvormen, zoals een holle ruimte in haar massieve werken. Hierin was zij de eerste, die de ruimte binnenin een sculptuur een rol gaf. Voor haar was die ontstane ruimte even belangrijk als de buitenkant. Binnen- en buitenkant, lees: respectievelijk kunstwerk en omgeving. Deze twee zaken lopen gaandeweg steeds meer in elkaar over. Telkens een ander gezichtspunt, ontstaand door het kijken via de holle ruimte naar het landschap daarin.

Harmonie

Het oeuvre van Hepworth is omvangrijk en doordacht. Het varieert van figuratief tot abstract en bestaat uit allerlei materialen. Altijd was zij op zoek naar harmonie, of het nu beelden van liggende moeders met kinderen waren of abstracte vormen.

Als gevolg van een brand in haar eigen atelier overleed van Barbara Hepworth in 1975. Slechts enkele van haar collega’s en vrienden leefden nog en daarmee kwam een eind aan een succesvolle periode van de moderne kunst in St. Ives als kunstenaarskolonie. De ateliers in St. Ives zijn inmiddels omgebouwd tot musea en hebben het tot een artistiek kunstenaarsdorp gemaakt. Terecht dat museum Belvédère daar nu aandacht aan besteedt.

Tot en met 23 oktober is Living the landscape in Heereveen te zien. Daarnaast zijn er 9 werken van Barbara Hepworth te zien in de tuinen van het Rijksmuseum in Amsterdam.

Tegelijkertijd met de tentoonstelling wordt in het Oranjewoud t/m 14 augustus ‘Paradys’georganiseerd. Geïnspireerd door de idyllische omgeving zijn werken van vijftien spraakmakende kunstenaars in en rondom het landgoed opgesteld.  Voor meer info: www.paradys.frl

Kunstlezingen over deze actuele tentoonstelling graag aanmelden bij: kunstuitzeist@casema.nl of bel/app 06-50489752.

Dit blog is eveneens verschenen op 11 mei 2022 bij Meerdanvijftig.nl.

14-06-2022

Leef het landschap

Verweven met Fries landschap

Er is geen toepasselijker plek in Nederland te verzinnen voor de tentoonstelling Living the landscape. Belvédère in Heerenveen, van oudsher een houten uitkijktoren met een mooi uitzicht, is gelegen in het 17e eeuwse Museumpark Landgoed Oranjewoud in Heerenveen. Gebouwd in de barok, waarin interieur en exterieur met elkaar werden verweven, zien we dat nu in het museum terug. De moderne en hedendaagse kunstwerken in het museum worden verweven met het Friese landschap daarbuiten. Het museum-met-het-mooie-uitzicht is sinds de opening in 2004 innig verbonden met het landschap en de kunst.

Niet eerder te zien in Nederland

Als eerste museum in Nederland besteedt Belvédère nu aandacht aan de kunstenaarskolonie in St. Ives in Cornwall. In totaal worden ca. 60 schilderijen en sculpturen getoond in Living the landscape, waarvan er veel nog niet eerder te zien waren in Nederland. Veelal Engelse particuliere verzamelaars hebben ruimhartig hun werken laten transporteren naar Heerenveen.

Verbonden met de omgeving

De kunstenaarskolonie St. Ives vormt een bijzonder hoofdstuk uit de geschiedenis van de moderne kunst in Groot-Brittannië. In de periode tussen 1937 en 1975 streken vele beeldende kunstenaars in dit pittoreske plaatsje aan de kust van Cornwall neer. Zij lieten zich niet leiden door de laatste artistieke of maatschappelijke ontwikkelingen van hun tijd, zoals te doen gebruikelijk was. Juist het eeuwenoude landschap, de zee en de verbondenheid tussen de plaatselijke bevolking en haar omgeving vormde de rode lijn in hun werken.

Toevlucht voor oorlogsdreiging

St. Ives, dat vanwege het subtropisch klimaat in het kille Engeland al een bezienswaardigheid op zich is, vormde in 1937 een uitstekende plek voor het wereldberoemde echtpaar Barbara Hepworth en Ben Nicholson om hun toevlucht te zoeken voor de Duitse oorlogsdreiging. Vele van hun kunstenaarsvrienden volgden het stel voor kortere of langere tijd. Ver weg van de grote kunstcentra, als Parijs en New York en ver weg van de actuele ontwikkelingen. Zo vond ieder van hen een persoonlijke stijl op de maat van licht, land en ruimte: leef het landschap, Living the landscape.

Kunstenaarskolonie

De tentoonstelling, samengesteld door gastconservator Feico Hoekstra, is een mooie afspiegeling van de kunstenaarskolonie. Zo’n 20 kunstenaars, waarvan ca. vijf vrouwen, zijn vertegenwoordigd in Heerenveen. Zo is een veelheid aan opvattingen en stijlen in schilder- en beeldhouwkunst te zien, die het Britse modernisme op de internationale kaart zette.

Barbara Hepworth

Maar de meest opvallende kunstenaar in Living the landscape is toch Barbara Hepworth. Als vernieuwer in de beeldhouwkunst springt zij er met recht uit. Ten eerste was zij behalve vrouw en kunstenaar ook moeder van vier kinderen (ze kreeg een drieling!). Internationaal werd zij als rolmodel gezien, zeker in de jaren ’40-50. Want ja, ga er maar aanstaan: geen concessies willen doen ten aanzien van het uitoefenen van je vak als beeldhouwer èn daarnaast de zorg voor een huishouden met vier kleine kinderen met een immer afwezig echtgenoot en vader.

Holle ruimte

Ten tweede brak Barbara met de heersende artistieke tradities en vond zij nieuwe uitdrukkingsvormen, zoals een holle ruimte in haar massieve werken. Hierin was zij de eerste, die de ruimte binnenin een sculptuur een rol gaf. Voor haar was die ontstane ruimte even belangrijk als de buitenkant. Binnen- en buitenkant, lees: respectievelijk kunstwerk en omgeving. Deze twee zaken lopen gaandeweg steeds meer in elkaar over. Telkens een ander gezichtspunt, ontstaand door het kijken via de holle ruimte naar het landschap daarin.

Harmonie

Het oeuvre van Hepworth is omvangrijk en doordacht. Het varieert van figuratief tot abstract en bestaat uit allerlei materialen. Altijd was zij op zoek naar harmonie, of het nu beelden van liggende moeders met kinderen waren of abstracte vormen.

Als gevolg van een brand in haar eigen atelier overleed van Barbara Hepworth in 1975. Slechts enkele van haar collega’s en vrienden leefden nog en daarmee kwam een eind aan een succesvolle periode van de moderne kunst in St. Ives als kunstenaarskolonie. De ateliers in St. Ives zijn inmiddels omgebouwd tot musea en hebben het tot een artistiek kunstenaarsdorp gemaakt. Terecht dat museum Belvédère daar nu aandacht aan besteedt.

Tot en met 23 oktober is Living the landscape in Heereveen te zien. Daarnaast zijn er 9 werken van Barbara Hepworth te zien in de tuinen van het Rijksmuseum in Amsterdam.

Tegelijkertijd met de tentoonstelling wordt in het Oranjewoud t/m 14 augustus ‘Paradys’georganiseerd. Geïnspireerd door de idyllische omgeving zijn werken van vijftien spraakmakende kunstenaars in en rondom het landgoed opgesteld.  Voor meer info: www.paradys.frl

Kunstlezingen over deze actuele tentoonstelling graag aanmelden bij: kunstuitzeist@casema.nl of bel/app 06-50489752.

Dit blog is eveneens verschenen op 11 mei 2022 bij Meerdanvijftig.nl.

14-06-2022